MRCOPD म्हणजे काय? लक्षणे आणि उपचार पद्धती काय आहेत? सीओपीडीची चाचणी कशी केली जाते?
क्रॉनिक ऑब्स्ट्रक्टिव्ह पल्मोनरी डिसीज या शब्दांच्या आद्याक्षरांसह नाव दिलेला सीओपीडी रोग हा फुफ्फुसातील हवेच्या थैल्यांच्या अडथळ्याचा परिणाम आहे ज्याला ब्रॉन्ची म्हणतात; हा एक जुनाट आजार आहे ज्यामुळे श्वास घेण्यास त्रास, खोकला आणि श्वास लागणे यासारख्या तक्रारी होतात. श्वासोच्छवासाने फुफ्फुसात भरणारी स्वच्छ हवा ब्रॉन्चीद्वारे शोषली जाते आणि स्वच्छ हवेमध्ये असलेला ऑक्सिजन रक्तासह ऊतकांपर्यंत पोहोचविला जातो. जेव्हा COPD होतो, तेव्हा श्वासनलिका अवरोधित होते, ज्यामुळे फुफ्फुसाची क्षमता लक्षणीयरीत्या कमी होते. या प्रकरणात, घेतलेली ताजी हवा फुफ्फुसातून पुरेशा प्रमाणात शोषली जाऊ शकत नाही, म्हणून पुरेसा ऑक्सिजन रक्त आणि ऊतकांपर्यंत पोहोचू शकत नाही.
COPD चे निदान कसे केले जाते?
जर व्यक्ती धूम्रपान करत असेल, तर दीर्घकालीन श्वास लागणे, खोकला आणि थुंकीच्या तक्रारींची उपस्थिती सीओपीडीच्या निदानासाठी पुरेशी मानली जाते, परंतु निश्चित निदानासाठी श्वसन चाचणीचे मूल्यांकन करणे आवश्यक आहे. श्वसन मूल्यमापन चाचणी, जी काही मिनिटांत केली जाते, ती व्यक्ती दीर्घ श्वास घेते आणि श्वसन यंत्रात फुंकते. ही चाचणी, जी फुफ्फुसाची क्षमता आणि रोगाचा टप्पा, जर असेल तर, वर्षातून एकदा तरी, विशेषत: 40 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या धूम्रपान करणाऱ्यांनी केली पाहिजे.
सीओपीडीची लक्षणे काय आहेत?
" सीओपीडी म्हणजे काय? " या प्रश्नाच्या उत्तराइतकाच महत्त्वाचा आणखी एक मुद्दा म्हणजे सीओपीडीची लक्षणे मानली जातात आणि लक्षणांचे अचूक पालन करणे. या रोगामुळे फुफ्फुसाची क्षमता मोठ्या प्रमाणात कमी होत असताना, श्वास लागणे, खोकला आणि कफ यांसारखी लक्षणे उतींना पुरेसा ऑक्सिजन पोहोचवता येत नसल्यामुळे दिसून येतात.
- जलद चालणे, पायऱ्या चढणे किंवा धावणे यासारख्या क्रियाकलापांच्या परिणामी सुरुवातीच्या टप्प्यात श्वासोच्छवासाचा त्रास होतो, ही समस्या रोगाच्या नंतरच्या टप्प्यात झोपेच्या वेळी देखील दिसून येते.
- जरी खोकला आणि कफ समस्या ही लक्षणे म्हणून पाहिली जातात जी सुरुवातीच्या टप्प्यात फक्त सकाळच्या वेळेत उद्भवतात, रोग जसजसा वाढत जातो, सीओपीडीची लक्षणे जसे की गंभीर खोकला आणि दाट कफ दिसून येतात.
सीओपीडीची कारणे काय आहेत?
हे ज्ञात आहे की सीओपीडीचा उदय होण्याचा सर्वात मोठा जोखीम घटक म्हणजे सिगारेट आणि तत्सम तंबाखूजन्य पदार्थांचे सेवन आणि या उत्पादनांच्या धुराच्या संपर्कात असलेल्या लोकांमध्ये रोगाचा प्रादुर्भाव लक्षणीयरीत्या वाढतो. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशनने केलेल्या संशोधनातून असे दिसून आले आहे की प्रदूषित हवा सीओपीडीच्या उदयास मोठ्या प्रमाणात प्रभावी आहे. कामाच्या ठिकाणी; असे आढळून आले आहे की धूळ, धूर, रसायने आणि घरगुती वातावरणात वापरल्या जाणाऱ्या लाकूड आणि शेण यासारख्या सेंद्रिय इंधनांमुळे वायू प्रदूषणामुळे श्वासनलिकेमध्ये अडथळा निर्माण होतो आणि फुफ्फुसाची क्षमता खूप कमी होते.
सीओपीडी रोगाचे टप्पे काय आहेत?
रोगाचे नाव 4 वेगवेगळ्या टप्प्यांमध्ये दिले गेले आहे: सौम्य, मध्यम, गंभीर आणि अत्यंत गंभीर COPD, लक्षणांच्या तीव्रतेवर अवलंबून.
- सौम्य सीओपीडी: श्वासोच्छवासाच्या त्रासाचे एक लक्षण जे तीव्र कामाच्या दरम्यान किंवा जिने चढणे किंवा ओझे वाहून नेण्यासारख्या प्रयत्नांची आवश्यकता असलेल्या क्रियाकलापांदरम्यान उद्भवू शकते. हा टप्पा रोगाचा प्रारंभिक टप्पा म्हणूनही ओळखला जातो.
- मध्यम COPD: ही COPD ची अवस्था आहे जी रात्रीच्या झोपेत व्यत्यय आणत नाही परंतु साध्या दैनंदिन कामांमध्ये श्वास घेण्यास त्रास होतो.
- गंभीर सीओपीडी: हा रोगाचा टप्पा आहे ज्यामध्ये श्वासोच्छवासाची तक्रार रात्रीची झोप देखील व्यत्यय आणते आणि श्वासोच्छवासाच्या त्रासामुळे थकवा येण्याची समस्या दैनंदिन कामे करण्यास प्रतिबंध करते.
- अत्यंत गंभीर सीओपीडी: या अवस्थेत, श्वास घेणे अत्यंत कठीण होते, व्यक्तीला घराच्या आतही चालणे कठीण होते आणि ऊतींना पुरेसा ऑक्सिजन न पोहोचवल्यामुळे विविध अवयवांमध्ये विकार निर्माण होतात. प्रगतीशील फुफ्फुसाच्या आजारामुळे हृदयाची विफलता विकसित होऊ शकते आणि या प्रकरणात, रुग्ण ऑक्सिजन समर्थनाशिवाय जगू शकणार नाही.
COPD साठी उपचार पद्धती काय आहेत?
COPD च्या उपचारांमध्ये सामान्यतः रोग दूर करण्याऐवजी लक्षणे आणि अस्वस्थता यांची तीव्रता कमी करण्याच्या उद्देशाने हस्तक्षेप समाविष्ट असतो. या टप्प्यावर, उपचारासाठी पहिली पायरी म्हणजे धूम्रपान सोडणे, वापरल्यास, आणि वायू प्रदूषण असलेल्या वातावरणापासून दूर राहणे. धूम्रपान सोडल्याने, श्वासनलिकेतील अडथळ्याची तीव्रता काहीशी दूर होते आणि व्यक्तीची श्वासोच्छवासाची तक्रार मोठ्या प्रमाणात कमी होते.
तंबाखू, व्यसन आणि धूम्रपान सोडण्याच्या पद्धती
सर्वात सामान्यपणे वापरल्या जाणाऱ्या उपचार पद्धतींमध्ये ऑक्सिजन थेरपी, ब्रॉन्कोडायलेटर औषधे आणि श्वासोच्छवासाचे व्यायाम यांचा समावेश होतो. सीओपीडी, ज्याला नियमित नियंत्रणाची आवश्यकता असते आणि उपचार न केल्यास वेगाने प्रगती होते, हा एक रोग आहे ज्यामुळे जीवनाची गुणवत्ता मोठ्या प्रमाणात कमी होते. निरोगी आणि दर्जेदार जीवन जगण्यासाठी, खूप उशीर होण्याआधी धूम्रपान सोडण्यासाठी आणि नियमित फुफ्फुसांच्या तपासण्यांद्वारे COPD रोखण्यासाठी तुम्हाला छाती रोग विभागाकडून व्यावसायिक समर्थन मिळू शकते.