पाय बुरशीचे कारण काय? पायाच्या बुरशीसाठी काय चांगले आहे आणि उपचार काय आहेत?
फूट बुरशी , नावाप्रमाणेच, बुरशीमुळे होणारा त्वचेचा रोग आहे. बहुतेक लोकांना त्यांच्या आयुष्यात एकदा तरी या आजाराचा सामना करावा लागतो. ज्याप्रमाणे बहुतेक बुरशीजन्य प्रजाती जसे की गडद, उबदार आणि दमट वातावरणात, पायाची बुरशी देखील या परिस्थितीत उद्भवते.
फूट बुरशीचे लक्षणे काय आहेत?
ऍथलीट्स फूट (टिनिया पेडिस) हा पायाचा सामान्य बुरशीजन्य संसर्ग आहे. पायाच्या बुरशीची लक्षणे:
- खाज सुटणे: पायांना तीव्र खाज येणे हे सर्वात सामान्य लक्षण आहे. एक खाज असते जी सहसा बोटांच्या दरम्यान सुरू होते आणि पसरू शकते.
- लालसरपणा: पायांची त्वचा सुजलेली आणि लाल होऊ शकते.
- कोरडेपणा आणि फ्लॅकिंग: पायाची त्वचा कोरडी आणि चपळ होऊ शकते. विशेषत: बुरशीजन्य संसर्गामुळे त्वचेचा नाश होऊन ही स्थिती निर्माण होऊ शकते.
- फोड आणि क्रॅक: ऍथलीटच्या पायाला फोड आणि क्रॅक होऊ शकतात. या क्रॅकमुळे संसर्गाचा धोका वाढू शकतो.
- दुर्गंधी : पायात बुरशीजन्य संसर्ग झाल्यास दुर्गंधी येऊ शकते. पायांच्या त्वचेखाली सापडलेल्या बुरशीमुळे दुर्गंधी येते.
- पायाच्या नखांमध्ये बदल: बुरशीजन्य संसर्गामुळे नखे जाड होणे, रंग बदलणे आणि तुटणे यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
जर तुम्हाला वर नमूद केलेल्या लक्षणांची शंका असेल, तर त्याचे मूल्यांकन आणि निदान करण्यासाठी त्वचारोगतज्ज्ञ किंवा तज्ञ डॉक्टरांकडून तपासणी करणे महत्वाचे आहे. पायाच्या बुरशीचे सामान्यतः योग्य उपचाराने नियंत्रण केले जाऊ शकते. तथापि, उपचार न केल्यास, यामुळे दीर्घकाळ टिकणारा आणि अस्वस्थ संसर्ग होऊ शकतो.
पाय बुरशीचे कारण काय?
बुरशी विशेषतः उबदार आणि दमट वातावरणात वेगाने वाढतात आणि शरीराच्या अवयवांवर परिणाम करतात जसे की पाय. पाय बुरशीचे कारणीभूत मुख्य घटक आहेत:
- दमट आणि उबदार वातावरण: बुरशी वेगाने वाढतात, विशेषत: उबदार आणि दमट वातावरणात. मोजे आणि शूजच्या आत घाम आल्याने पाय अनेकदा ओलसर आणि उबदार राहतात. या वातावरणामुळे बुरशी पसरणे आणि संसर्ग होणे सोपे होते.
- सामान्य क्षेत्रे: पूल, जिम, शॉवर आणि लॉकर रूम यासारखी सार्वजनिक क्षेत्रे बुरशीच्या व्यक्ती-ते-व्यक्ती प्रसारित होण्यास हातभार लावू शकतात.
- खराब पाय स्वच्छता: नियमितपणे पाय धुणे आणि कोरडे करणे अयशस्वी झाल्यामुळे बुरशीजन्य संसर्गासाठी एक आदर्श वातावरण तयार होऊ शकते. विशेषतः ओलसर पाय बुरशीच्या विकासासाठी अनुकूल वातावरण प्रदान करतात.
- घाम येणे आणि पाय सुकण्यास असमर्थता: घामामुळे तुमचे पाय ओलसर होतात आणि बुरशीसाठी योग्य जागा बनते. तुमचे पाय हवाहीन ठेवल्याने आणि शूजमध्ये न वाळवल्याने त्यांना बुरशीजन्य संसर्ग होण्याची अधिक शक्यता असते.
- कमकुवत रोगप्रतिकारक प्रणाली: कमकुवत रोगप्रतिकारक प्रणाली असलेल्या लोकांमध्ये बुरशीजन्य संसर्ग होण्याची शक्यता जास्त असते. उदाहरणार्थ, मधुमेह, एचआयव्ही/एड्स आणि कर्करोगाच्या उपचारांसारख्या परिस्थितीमुळे रोगप्रतिकारक शक्ती दाबून पाय बुरशीचा धोका वाढू शकतो.
पाऊल बुरशीचे उपचार कसे?
सर्वप्रथम, पायाच्या बुरशीचा उपचार करण्याचा सर्वात प्रभावी मार्ग म्हणजे पायाच्या बुरशीची लागण होऊ शकणाऱ्या वातावरणापासून दूर राहणे. पायाच्या आरोग्याकडे लक्ष देऊन बुरशीचा सर्वात प्रभावीपणे सामना केला जाऊ शकतो. पाय दररोज नियमितपणे स्वच्छ केले पाहिजेत, भरपूर पाण्याने धुवावेत आणि स्वच्छ टॉवेलने काळजीपूर्वक वाळवावेत, पायाच्या बोटांच्या दरम्यान. याशिवाय, उन्हाळ्यात हवेशीर शूज घालणे, घाम शोषून घेणारे मोजे निवडणे आणि अँटीफंगल स्प्रे किंवा पावडर वापरणे या आजाराच्या उपचारात खूप महत्त्वाचे आहेत.
रोग झाल्यानंतर, त्वचारोगतज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. उपचारासाठी अँटीफंगल क्रीम आणि फवारण्यांना प्राधान्य दिले जाऊ शकते. काही प्रकरणांमध्ये, तोंडावाटे अँटीफंगल औषधांचा वापर तज्ञांकडून शिफारस केली जाऊ शकते. दररोज एकाच वेळी नियमितपणे औषधांचा वापर केल्याने बुरशीजन्य रोग कालांतराने अदृश्य होईल याची खात्री होईल. तथापि, उपचार प्रक्रियेसाठी उपरोक्त स्वच्छता तत्त्वांचे पालन करणे आवश्यक आहे.
उपचारासाठी अनेक नैसर्गिक पद्धती देखील आहेत. पाय बुडवता येतील अशा तापमानाला गरम केलेल्या पाण्यात व्हिनेगर मिसळले जाते आणि पाणी थंड होईपर्यंत पाय या पाण्यात ठेवले जातात. कालांतराने, हे दिसून येईल की मशरूम अदृश्य होऊ लागतात. याव्यतिरिक्त, बुरशीच्या उपचारांमध्ये बेकिंग सोडा खूप महत्वाचे स्थान व्यापते. तुम्ही थोडे पाणीही गरम करू शकता, त्यात बेकिंग सोडा टाका आणि पाणी थंड होईपर्यंत पाय त्यात ठेवा. बेकिंग सोडा कमी गरम पाण्यात जोडला जाऊ शकतो, जोपर्यंत तो पेस्टची सुसंगतता येईपर्यंत मिसळला जातो आणि बुरशीजन्य भागावर लावला जातो. अशा नैसर्गिक पद्धती काही प्रकरणांमध्ये बुरशीसाठी शिफारस केलेल्या नैसर्गिक उपचारांपैकी आहेत.
पायाच्या नखेच्या बुरशीचे उपचार कसे करावे?
पायाच्या बुरशीसारख्याच कारणांमुळे पायाच्या नखांची बुरशी उद्भवते, उपचार पद्धती समान आहेत. फवारण्या आणि क्रीम सोबत, तज्ञ तोंडी औषधे देखील सुचवू शकतात. याव्यतिरिक्त, काही नेल फंगस औषधे देखील उपचारांसाठी वापरली जाऊ शकतात. पाय चांगले धुतले जातात. बुरशीची निर्मिती झालेली नखे त्वचेपेक्षा खोलवर राहू नये याची खात्री करण्यासाठी कापली जाते. नंतर, नखे चांगले दाखल केले जातात आणि बुरशीजन्य नखेवर औषध लागू केले जाते.
औषध दिवसातून अनेक वेळा अशा प्रकारे लागू केले पाहिजे. अशा प्रकारे, नखे बुरशीचे बरे होईल. शेवटी, पायाच्या बुरशीचे आणि पायाच्या नखांच्या बुरशीचे सर्वात महत्वाचे उपचार म्हणजे स्वच्छता. कृपया आपल्या पायांची कदर करा आणि त्यांच्या स्वच्छतेची काळजी घ्या. आरामदायक शूज घाला आणि अनेक शूज बदलण्याची खात्री करा. दररोज आपले पाय धुवा आणि चांगले कोरडे करा. लक्षात ठेवा, स्वच्छतेसाठी वापरलेली सर्व उत्पादने खाजगी आहेत, ही उत्पादने तुमच्या कुटुंबासोबतही शेअर करू नका.
फूट बुरशीचे प्रकार काय आहेत?
पायाची बुरशी वेगवेगळ्या प्रकारची असू शकते आणि वेगवेगळ्या भागांवर परिणाम करू शकते. पायाच्या बुरशीचे सामान्यतः ज्ञात प्रकार:
- ऍथलीट्स फूट (टिनिया पेडिस): हा पायाच्या बुरशीचा सर्वात सामान्य प्रकार आहे आणि पायांच्या वरच्या बाजूस आणि बाजूंना, विशेषतः बोटांच्या दरम्यान प्रभावित करतो. हे स्वतःला खाज सुटणे, लालसरपणा, फोड आणि त्वचेवर पुरळ उठून प्रकट होते. ऍथलीटचा पाय सामान्यतः गरम आणि दमट वातावरणात प्रसारित केला जाऊ शकतो, विशेषत: जिम आणि पूलमध्ये.
- पायाच्या नखांवर होणारी बुरशी (Tinea Unguium): हा एक बुरशीजन्य संसर्ग आहे जो पायाच्या नखांवर परिणाम करतो. यामुळे नखे पिवळसर होणे, घट्ट होणे, क्रॅक होणे आणि नेल प्लेट उचलणे यासारखी लक्षणे दिसू शकतात.
- सोल फंगस (टिनिया पेडिस प्लांटरिस): हा एक बुरशीजन्य संसर्ग आहे जो पायाच्या तळाला प्रभावित करतो. हे सहसा पाय, टाच आणि पायाच्या कमानीच्या तळाशी खाज सुटणे, लालसरपणा आणि फ्लॅकिंगसह स्वतःला प्रकट करते.
- वेसिक्युलर फूट ऍथलीट: या प्रकारच्या पायाची बुरशी ऍथलीटच्या पायासारखी असते, ज्यामध्ये फोड येतात. पायाच्या बोटांच्या मध्ये, तळवे आणि पायाच्या बाजूला फोड दिसतात.
पाऊल बुरशीचे चांगले काय आहे?
पायाच्या बुरशीवर उपचार करण्यासाठी तुम्ही काही नैसर्गिक आणि आरामदायी पद्धती वापरू शकता. तथापि, घरगुती पद्धतींनी बुरशीजन्य संसर्ग पूर्णपणे बरा होत नाही आणि तज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्याशिवाय वापरू नये. पायाच्या बुरशीसाठी काही पद्धती चांगल्या आहेत:
- क्रीम आणि मलम: तुम्ही बुरशीजन्य संसर्गाच्या भागात नियमितपणे क्रीम आणि मलहम वापरून संसर्गाचा प्रसार आणि तीव्रता कमी करू शकता. तथापि, उपचार सुरू करण्यापूर्वी तज्ञांचा सल्ला घेणे सुनिश्चित करा.
- फूट बाथ: तुम्ही बाधित पाय बरे करण्यासाठी आणि संसर्ग नियंत्रित करण्यासाठी अँटीफंगल गुणधर्मांसह हर्बल बाथ घेऊ शकता. उदाहरणार्थ, आपण थोडे मीठ किंवा सफरचंद सायडर व्हिनेगर घालून आपले पाय पाण्यात दहा ते वीस मिनिटे भिजवू शकता.
- बेकिंग सोडा फूट बाथ: पायांच्या बुरशीच्या उपचारात बेकिंग सोडा फूट बाथ घेणे देखील फायदेशीर ठरू शकते. गरम पाण्यात काही चमचे बेकिंग सोडा घाला आणि 15-20 मिनिटे पाय भिजवा.
- नैसर्गिक अँटीफंगल तेले: तुम्ही प्रभावित भागात टी ट्री ऑइल आणि लॅव्हेंडर ऑइल यांसारखी अँटीफंगल गुणधर्म असलेली तेले हळूवारपणे लावू शकता. तथापि, तेले थेट त्वचेवर लावण्यापूर्वी ते वाहक तेलाने पातळ करण्यास विसरू नका.
पाय कोरडे ठेवणे: तुमचे पाय नेहमी कोरडे राहतील याची खात्री केल्याने बुरशीचा प्रसार रोखण्यास मदत होऊ शकते. घाम-रोधक मोजे आणि हवेशीर शूज घालण्याची खात्री करा.
फूट बुरशीबद्दल वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न
पायाची बुरशी संसर्गजन्य आहे का?
होय, ऍथलीटचा पाय हा संसर्गजन्य संसर्ग आहे. बुरशी सामान्य भागात, शूज आणि सॉक्समध्ये बराच काळ राहू शकते आणि एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीकडे संक्रमित होऊ शकते. म्हणून, वैयक्तिक गोष्टी सामायिक करणे टाळणे महत्वाचे आहे.
पायाची बुरशी कशी शोधायची?
पायाच्या बुरशीचे निदान सामान्यतः व्हिज्युअल तपासणीद्वारे केले जाते. त्वचाविज्ञानी संक्रमित क्षेत्राचे परीक्षण करून निदान करू शकतो. काही प्रकरणांमध्ये, बुरशीजन्य संस्कृती चाचणी केली जाऊ शकते.
पायाच्या बुरशीच्या उपचारासाठी किती वेळ लागतो?
पायाच्या बुरशीच्या उपचाराचा कालावधी संसर्गाच्या तीव्रतेवर आणि उपचार पद्धतीनुसार बदलू शकतो. उपचार प्रक्रिया सहसा अनेक आठवडे ते अनेक महिने टिकू शकते.